Markttrend: toename vraag naar kooivrije eieren in EU, VS en Azië

Sector
29 augustus 2021
roxell-office-belgium-maldegem-frank-hartmann-marketing-manager

Vanaf 2027 zal het houden van pluimvee in kooien verboden zijn in de EU. In de VS en Azië zijn de initiatieven veel meer versnipperd. Frank Hartmann overloopt het effect op de markt en onze klanten. 

DOWNLOAD PDF

Recent stemde de Europese Unie (EU) vóór het einde van ‘het kooitijdperk’. Vanaf 2027 zal het houden van pluimvee, varkens, kalveren en konijnen in kooien verboden zijn. Tot dan komt er een overgangsperiode. In de VS en Azië zijn de initiatieven veel meer versnipperd. In dit trendartikel bespreek ik het effect op onze pluimveeklanten met leghennen.

layers-poultry-equipment
layers-poultry-equipment

Influencers voor kooivrije eieren vanaf 2027

De voorlopers om verrijkte kooien voor leghennen aan banden te leggen, waren Nederland, Slovakije en Tsjechië. Ook de EU kiest nu voor een verbod met een uitdoofscenario tot 2027. De drijvende kracht achter dit EU-verbod zijn een aantal grote voedingsconcerns en dierenwelzijnsorganisaties. Aan de basis ligt een veranderend inzicht op dierenwelzijn en een drive voor een duurzamer voedselbeleid. De commerciële bedrijven nemen deze ethische statements graag op in hun communicatie. En de EU ziet het als een maatregel in haar ‘Farm to Fork’ strategie; een project dat werk maakt van een voedingsketen die eerlijker, gezonder en milieuvriendelijker is.

 

commercial-layers-community-nest-koozii

Op dit moment is 48% van de consumptie-eieren in Europa nog afkomstig uit stallen met verrijkte kooien. Deze eieren zijn in hun geheel niet meer te koop voor de consument. Ze worden vooral verwerkt door de voedingsindustrie. Nog vóór de EU dit verbod stemde, schakelden een aantal grote voedingsspelers al over op kooivrije eieren. Nu reeds produceren Nestlé Europa en Mondelēz International alle koekjes of ijscrème (of toch bijna alle) met kooivrije eieren. Unilever zegt voor haar sauzen 100% met vrije-uitloopeieren te werken. Het draagvlak bij de multinationals is groot, ook Danone, Walmart, Aldi, Lidl, General Mills en Kellogg's kondigden een omschakeling aan. De lijst met klinkende bedrijfsnamen wordt – bij wijze van spreken – elke dag langer. 

Directe gevolgen voor de leghennensector

Dit nieuws verplicht de leghennensector de komende jaren om opnieuw te investeren. Enerzijds vervingen veel leghennenhouders pas recent (voor 2012) haar legbatterijen door verrijkte kooien. Nu verwacht men terug financiële inspanning om een volledig nieuwe stalinrichting, inclusief nieuwe voer-, drink- en nestsystemen, aan te kopen. Landbouwfederaties en -ministers ijveren daarom voor voldoende advies, begeleiding en financiële steun voor de sector. Want het is geen investering die zal uitdraaien op lagere, dagelijkse productiekosten. De operationele kosten zullen hoger liggen. Een hogere eierprijs is dus strikt genomen echt wel nodig.

Anderzijds is er ongerustheid over de import uit niet-EU landen. En daarbij gaat het niet alleen om goedkope kooi-eieren, maar ook om afgeleide producten zoals verpoederd eigeel. De sector hoopt dat de EU voldoende werk maakt van duidelijke importregels voor eieren en eierproducten. Eerlijke concurrentie op het vlak van import is een absolute voorwaarde.

Alternatieven voor de leghennenstal

Vandaag zijn er wereldwijd 5 types lay-out in omloop voor in leghennenstallen. In onderstaande opsomming zijn lay-out 1 en 2 gericht op het drukken van de kostprijs. Deze 2 types worden steeds meer verboden. Lay-outs 3 tot 5 zijn de alternatieven.

  1. Legbatterij: ze zijn verboden in de EU sinds 2012 maar nog steeds in gebruik in de Verenigde Staten en Azië. Het Koninkrijk Bhutan is zowaar een van de enige land buiten de EU met een verbod op legbatterijen. Een wereldkaart met de status van legbatterijen
  2. Verrijkte kooi: een kooiprincipe in etages, dat nu in de EU in een uitdoofscenario terecht komt tot 2027.

    Alternatieve systemen voor leghennen:
     
  3. Volièrehuisvesting: dit stalsysteem bestaat ook uit meerdere etages. Op de bodem van de stal ligt strooisel waarin de dieren scharrelen en zandbaden. Men voorziet opzitsystemen die dienen als rustplaats. 
  4. Grondhuisvesting: is een scharrelstal zonder etages wat een beter overzicht biedt. Men voorziet opzitsystemen die dienen als rustplaats. Er is geen uitloop naar buiten.
  5. Vrije uitloop: is een scharrelstal met grondhuisvesting en vrije uitloop overdag naar buiten. Ook het bio-segment kiest deze lay-out, alleen krijgen de leghennen hier biologisch voer en ze hebben iets meer ruimte als ze binnen zitten. 
market-trends-commercial-layers-en

Commerciële leghennen in 5 types huisvesting: kooisystemen (1-2) en alternatieve systemen (3-5)

Sneeuwbaleffect in rest van de wereld

Hoe evolueert de wetgeving in andere continenten als het over verrijkte kooien gaat? In de Verenigde Staten stapt de staat California in 2022 over op kooivrije eieren. En het aantal staten in de VS die een deadline op het gebruik van kooi-eieren plakken, wordt steeds langer (in het westen: Nevada, Utah, Colorado, Washington, Oregon, California; in het oosten: Michigan, Massachusetts en Rhode Island). Die versnippering tussen staten lijkt echter een nachtmerrie te worden voor de retailers op het gebied van logistiek. 

Ook in Azië voorspelt men dat het kooivrije-ei de standaard wordt tegen 2025. Op dit moment zijn het vooral multinationals zoals Charoen Pokphand Foods en hotelketens die de toon zetten. In Taiwan kondigde de regering alvast aan dat ze de richtlijnen voor leghennen willen upgraden.  Door de rente te verlagen voor investeringen in kooivrije-systemen wil men pluimveeboeren stimuleren. Ook in Azië is er dus sneeuwbaleffect aan de gang. Bij het schrijven van dit artikel ontving ik een nieuwsbrief in mijn mailbox met het bericht dat Australië een wet zal uitschrijven voor een verbod tegen 2036. De acties zijn met andere woorden amper bij te houden.

Dilemma voor retailers en voedingsbedrijven?

Ook de lijst met voedingsbedrijven die de intentieverklaring ‘kooivrij’ communiceren wordt steeds langer. Dat betekent dat de vraag naar kooivrije eieren na verloop van tijd alleen maar groter zal worden. Zullen er voldoende kooivrije eieren zijn op het moment dat de streefdatum nadert? Verwacht wordt dat sommige retailers en voedingsbedrijven voor een dilemma zullen staan. Ofwel stelt men een uitstap met kooi-eieren uit, ofwel zullen die bedrijven agressiever moeten inkopen op een markt met een beperkt aanbod. Wat een goede prijs zou betekenen voor het leghennenbedrijf. 

broiler-market-trends-emerging-markets
Evolutie eiermarkt

Eieren zijn terug populair want de consumptie zit in de lift. Indien gegeten met mate, ziet men eieren nu als een onderdeel van een voedzaam en gezond eetpatroon. Eieren zijn in de meeste delen van de wereld relatief betaalbaar. Op zich dus mooie vooruitzichten voor de leghennensector. 

roxell-market-trends-commercial-layers-egg-production-top-10

Tabel: top 10 van eierproducerende landen in 2018

China is de grootste producent van eieren. 1 op de 3 eieren in de wereld komt uit China. De komende jaren verwacht men wel dat India de snelste stijger in deze lijst wordt.

layers-poultry-equipment
commercial-layers-feeder-pan-laica

Conclusie

Het EU-verbod op kooien in 2027 zal de pluimveeboer dwingen tot nieuwe investeringen in alternatieve systemen. In tegenstelling tot veel andere investeringen zal die extra kosten niet uitdraaien op lagere, dagelijkse productiekosten. De operationele kosten zullen hoger liggen. Die hogere eierprijs is dus strikt genomen echt wel nodig. De eis om de concurrentie eerlijk te laten verlopen en import aan dezelfde voorwaarden te doen, is de basis om rendement uit die investering te halen.

In de rest van de wereld schieten de ‘kooivrije-initiatieven’, als paddenstoelen uit de grond. De maatregels zijn vaak zeer versnipperd. Het gaat op beslissingen van individuele landen, lokale overheden of voedingsbedrijven. Dat maakt het moeilijk voor de leghennensector om een inschatting te maken van de marktvraag van morgen. Zullen er te weinig kooivrije eieren zijn of juist te veel? Zal de consument de extra prijs in de winkelrekken willen betalen? Vast staat dat de consument steeds meer gevoelig is aan diervriendelijke productiemethodes. Overheden, retailers en voedingsbedrijven spelen een belangrijke rol in de verantwoording van een hogere eierprijs.